Ένας από τους δημοφιλέστερους στόχους για κάθε νέα χρονιά είναι η δίαιτα. Ακούω συχνά ανθρώπους να λένε ότι με την καινούρια χρονιά θα ‘’χάσουν’’ κιλά και θα αρχίσουν εντατικό πρόγραμμα γυμναστικής. Όμως, σε σύντομο διάστημα πολλοί απογοητεύονται, τα παρατούν ή μετά από το ‘’αναμενόμενο’’ αποτέλεσμα επιστρέφουν στις παλιές συνήθειες.

Μήπως τρώνε χωρίς πείνα, αφήνοντας τα συναισθήματά να υπαγορεύουν την όρεξή τους; Χαρά, θλίψη, απογοήτευση, θυμός. Όποια και αν είναι τα συναισθήματα, θετικά ή αρνητικά, το ‘χτύπημα’ στο φαγητό παραμένει το πρώτο αντανακλαστικό.

Τα συναισθήματα μας κάνουν να τρώμε περισσότερο ή λιγότερο, κυρίως λιπαρές τροφές και γλυκά.

Φυσικά και υπάρχει βιολογική αντίδραση των συναισθημάτων μέσω ορμονών και νευροδιαβιβαστών, όμως τα συναισθήματα, οι εμπειρίες και οι σκέψεις τις περισσότερες φορές οδηγούν στη λήψη τροφής.

Τα συναισθήματα επηρεάζουν το σωματικό βάρος με 3 τρόπους: ωθώντας μας να φάμε, προωθώντας την αποθήκευση λίπους στο σώμα και τροποποιώντας τη σωματική άσκηση.

«Συναισθηματική πρόσληψη τροφής» σημαίνει ότι τρώμε σε αντίδραση στο συναίσθημα, για να το πνίξει, να το κατευνάσει. Ή επειδή η ιστορία μας, η εκπαίδευσή μας, η φανταστική μας κατασκευή μας «έχει προγραμματίσει» να φάμε όταν αντιμετωπίζουμε παρόμοια συναισθηματική κατάσταση. Απλό παράδειγμα: εάν, με κάθε απογοήτευση, η μητέρα παρηγορεί το παιδί με ένα κέικ ή μια καραμέλα, αυτό το αντανακλαστικό φαγητού θα τείνει να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή.

Στην πραγματικότητα το αντανακλαστικό του φαγητού επιστρέφει στο πρώτο στάδιο ανάπτυξης. Ο ψυχίατρος Stéphane Clerget υπογραμμίζει ότι η κατασκευή των πρώτων μας συναισθημάτων γίνεται γύρω από την πρόσληψη τροφής, η οποία, σε αυτό το στάδιο, είναι ο κύριος τρόπος επικοινωνίας του παιδιού. Το νεογέννητο τρώει… και δημιουργεί τις πρώτες σχέσεις του με τον κόσμο!

Πολλοί είναι εκείνοι που μετά από μία ολόκληρη μέρα εργασίας αισθάνονται ένα κενό, ένα αίσθημα που τους ωθεί να γεμίσουν την κοιλιά με τροφή. Η εργασία δεν τους ικανοποιεί και γυρίζοντας σπίτι δεν υπάρχει κάτι άλλο που να τους τρέφει διανοητικά, πνευματικά ή συναισθηματικά.

Σήμερα, οι άνθρωποι είναι παχύτεροι. Η ανοχή όμως στο υπερβολικό βάρος είναι όλο και λιγότερη. Αυτή η κοινωνική πίεση ενισχύει την ενοχή των υπέρβαρων ατόμων. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Τα συναισθηματικά κιλά, το υπερβολικό βάρος δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα που μας ωθούν να τρώμε. Δεν είναι σίγουρο εάν υπάρχει δυσκολία  στη διαχείριση και την έκφραση των συναισθημάτων μας σε σχέση με παλαιότερα. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι ότι σήμερα τα εκφράζουμε περισσότερο μέσω φαγητού, το οποίο είναι εύκολα προσβάσιμο.

Συνήθως, οι άνθρωποι που θέλουν να αλλάξουν το σωματικό τους βάρους, όταν κοιτάξουν λίγο πιο βαθιά, εκφράζουν ότι η ζωή που έχουν δεν είναι αυτή που θα ήθελαν. Βρίσκονται σε μία ζωή, όχι απαραίτητα δυσάρεστη ή οδυνηρή, αλλά δεν είναι εκείνη που τους αντιστοιχεί. Είναι λοιπόν η σύνδεση που κάνει κάποιος όταν ξεκινά ένα νέο διατροφικό σχέδιο. Και συνήθως εστιάζει στο να φάει και λιγότερο στο να σκεφτεί γιατί να φάει.

Η απώλεια βάρους έχει να κάνει με συναισθηματική απελευθέρωση και αυτογνωσία.

Είναι πάνω απ ‘όλα μια αναζήτηση για τον εαυτό που έχει σχέση με τη μάθηση και την ανακάλυψη της πραγματικής ευχαρίστησης του φαγητού, της γεύσης, της λαιμαργίας…και γιατί όχι… της αντικατάστασης της λαιμαργίας! Είναι η ανακάλυψη όλων των συναισθημάτων που μας διέπουν και τα οποία μας καθορίζουν εν μέρει.

Βαχαβιώλου Φλωρεντία

Ψυχολόγος/ Ψυχοθεραπεύτρια